سهم مازوت‎‌سوزی نیروگاه‌ها در آلایندگی هوای تهران چقدر است؟

به گزارش پایگاه خبری برق حرارتی، خبرگزاری تسنیم در گزارشی نوشت: روزهای پاییز و زمستان تهران غالبا روزهایی با آلایندگی زیاد هواست؛ وارونگی دما از یک سو موجب ماندگاری و تجمع هوای آلاینده می‌شود و از سوی دیگر منابع آلاینده در بخش‌های مختلف درحال تولید آلایندگی هستند.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران در سومین کنفرانس بهینه‌سازی و بهره وری انرژی ایران در بخشی از سخنان خود به موضوع آلودگی هوای تهران اشاره کرد و گفت: " شهروندان در پایتخت سال گذشته تنها ۱۰ روز از هوای پاک بهره‌مند شدند و تهران در سال گذشته ۱۱۹ روز هوای ناسالم داشته است؛ یک روی سکه این آلودگی‌ها موضوع تأمین انرژی برای شهر است"

عمده ۱۱۹ روز با هوای ناسالم در سال گذشته نیز در ایام سرد سال بوده و تکرار این روزها در هفته‌ها و ماه‌های آینده از امروز قابل پیش‌بینی است. تردد وسایل نقلیه فرسوده و یا وسایل نقلیه غیرفرسوده اما پرمصرف و همچنین احتراق ناقص سوخت در باک موتورسیکلت‌ها و خودروها همچون دیگر ایام سال در ایام سرد نیز موجب آلایندگی می شود؛ با این تفاوت که پدیده وارونگی دما، از پراکندگی این حجم بالای آلایندگی جلوگیری می کند و تجمع آن موجب تشدید آلایندگی هوا می‌شود.

از سوی دیگر به‌خاطر مشکل ناترازی بین تولید و تقاضای گاز در زمستان، صنایع و نیروگاه‌ها مجبور به استفاده از سوخت مایع به جای سوخت گاز در فصول سرد سال می‌شوند. سوخت مایعی که به نیروگاه‌ها و صنایع برای جایگزینی با گاز تحویل می‌شود، مازوت (نفت کوره) و گازوئیل (نفت‌گاز) است.

مازوت که از بازمانده تقطیر نفت خام در برج ­های تقطیر در فشار جو، تقطیر در خلاء و واحد کاهش گرانروی بدست می‌آید، در سوخت کشتی ها، قطارها، نیروگاه های برق و واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک به کار می رود. از آنجایی که مازوت برشی سنگین‌تر از گازوئیل است و سوزاندن آن به آلایندگی بیشتری از نظر دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و ... منجر می‌شود، در روزهای آلاینده، سوختن آن در نیروگاه‌ها و صنایع بیشتر مورد طرح و انتقاد قرار می‌گیرد.

نیروگاه‌های موجود در استان تهران شامل نیروگاه‌های طرشت، بعثت و ری هر سه از سوخت گاز استفاده می‌کنند و نیروگاه‌های دیگر شامل شهدای پاکدشت و پرند نیز به‌دلیل ماهیت سیکل ترکیبی امکان مصرف مازوت ندارند.

نیروگاه طرشت بیش از ۴۰ سال است که هیچ مازوتی را در خود جای نداده و حتی بخش مازوت‌سوز این نیروگاه نیز به زمین فوتبال تبدیل شده است، ضمن اینکه این نیروگاه همه‌ساله و در فصول سرد به‌دلیل افت فشار گاز و قرار گرفتن نیروگاه در منطقه شهری و راندمان پایین از مدار خارج و وارد دوره تعمیرات می‌شود.

واحد مازوت نیروگاه برق بعثت نیز سال‌هاست به‌دلیل محدودیت‌های زیست‌محیطی به‌طور کامل پلمب شده و این نیروگاه گاز طبیعی مصرف می‌کند، با این توضیح که مصرف گاز نیروگاه بعثت به‌صورت تقریبی یک میلیون و ۶۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز است و هر زمان که فشار گاز افت کند، تولید کاهش می‌یابد و به هیچ عنوان از سوخت دوم در این نیروگاه استفاده نمی‌شود.

نیروگاه شهدای پاکدشت نیز که بزرگترین نیروگاه سیکل‌ترکیبی محسوب می‌شود، از سال ۱۳۸۲ وارد چرخه بهره‌برداری شد و در قالب دو فاز ابتدا فاز گازی و در مرحله دوم به‌صورت سیکل‌ترکیبی تا کنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. در خصوص سوخت مصرفی این نیروگاه باید گفت سوخت اصلی این نیروگاه مطابق مدارک سازنده، سوخت گاز طبیعی است و از سوخت گازوئیل در صورت نیاز به‌عنوان سوخت دوم و کمکی استفاده می‌شود.

همچنین نیروگاه پرند نیز که یکی از نیروگاه‌های گازی استان تهران با ظرفیت تولید ۱۵۲۶ مگاوات است از سوخت گاز برای تولید برق استفاده می‌کند و سوخت مازوت در این نیروگاه نیز استفاده نمی‌شود.

در نهایت نیروگاه ری نیز که یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌ها شناخته می‌شود، طراحی واحد‌های تولیدی آن به‌گونه‌ای است که به هیچ عنوان قابلیت استفاده از سوخت مازوت را ندارند، سوخت اول و اصلی این نیروگاه گاز طبیعی بوده و تنها سوخت جایگزین دراین نیروگاه سوخت مایع گازوئیل است که درمواقع عدم تخصیص سهمیه گاز، این مجموعه برای تأمین برق موردنیاز شبکه از سوخت جایگزین یعنی گازوئیل استفاده خواهد کرد، در عین حال به‌دلیل این که استفاده از سوخت مایع گازوئیل آثار مخرب بیشتری روی تجهیزات توربین خواهد داشت، هرگز اولویت مصرفی نیست.

بررسی آمار مصرف سوخت نیروگاه‌ها در یک‌دهه اخیر نشان می‌دهد که نیروگاه‌های تهران در ۱۰ سال گذشته، حتی یک لیتر مازوت نیز مصرف نکرده‌اند، پس سهم مازوت سوزی در نیروگاه‌های تهران را در آلایندگی هوای پایتخت باید صفر دانست.

از سوی دیگر، بررسی نهادهای مختلفی چون دفتر حمل‌ونقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و شورای عالی استان‌ها نشان می‌دهد که سهم منابع متحرک در آلودگی هوای تهران بیش از ۸۰ درصد است و این در حالی است که در بخش منابع ثابت، سهم نیروگاه‌ها از کل آلایندگی شهر تهران تنها ۳.۸ درصد برآورد شده است.